Jeugdprofessional Carmen volgde een training bij het Kenniscentrum: ‘Veel geleerd over dynamiek tussen gescheiden ouders’
Gepubliceerd op: 08 maart 2023
Het Kenniscentrum Kind en Scheiding is er niet alleen voor scheidende of gescheiden ouders, hun kinderen en het netwerk om hen heen, maar ook voor professionals. Als jeugd- of onderwijsprofessional heb je te maken met leerlingen van gescheiden ouders. Kinderen vinden het prettig om gezien te worden in de soms heftige situatie waarin zij zitten. Maar hoe doe je dat? Schoolmaatschappelijk werker Carmen volgde hierover een training en deelt haar ervaringen.
Onderschat probleem
Carmen: ‘Als schoolmaatschappelijk werker in het voortgezet onderwijs heb ik veel te maken met het thema scheiding. Ik spreek en begeleid veel leerlingen waarvan de ouders in een (vecht)scheiding liggen of gescheiden zijn. De kinderen hebben hier last van. Mentaal, maar ook praktisch: dan komt een kind op school zonder schoolspullen, en blijken die nog bij moeder te liggen terwijl het kind nu bij vader is. In de begeleiding loop ik er ook tegenaan: ouders die niet samen in een ruimte willen zijn, afspraken die niet worden nagekomen omdat niet iedereen van hetzelfde op de hoogte is. Hier is het kind dan weer de dupe van. Hoe bekend en veelvoorkomend scheiding ook is, merk ik toch dat het een onderschat thema is. Het effect ervan op kinderen is groot en het kan ze zoveel verdriet, onzekerheid of mentale problemen geven. Dit merk ik ook in de schoolgang van de kinderen.
Blinde vlek
Als jeugdprofessional ligt je focus op het welzijn van het kind, in mijn geval de leerling. Omdat ik altijd wilde dat de leerling centraal stond en niet de dupe werd van de scheidingssituatie, was ik in mijn begeleiding nogal zwart-wit richting ouders: jullie hebben beide gezag, dus jullie zijn beide aanwezig bij belangrijke gesprekken. In de praktijk leverde dit vaak gedoe en frustratie op, aan alle kanten. Inmiddels zie ik dat daar risico zit op een blinde vlek, namelijk de beleving van de gescheiden ouders. Omdat ik zelf struggelde met de juiste aanpak en doorhad dat je dit thema niet moet onderschatten, gaf ik mezelf op voor een trainingsdag.
Leren en oefenen
De training (Studiedag 'Hoe begeleid ik kinderen en ouders in een scheidingssituatie?') bestond uit drie onderwerpen: de basismodule scheiding, informatie over het juridisch kader rondom scheiding en communicatiepatronen van gescheiden ouders. Er waren twee trainers, een trainigsacteur en een jurist die het juridische stuk kwam toelichten. De groep bestond uit allerlei jeugdprofessionals, ambulant werkenden en mensen vanuit het onderwijs. De dag zat vol afwisseling: onderling ervaringen uitwisselen, stukjes theorie, oefeningen doen en situaties uitspelen met de acteur, waarbij je zelf kon ervaren en observeren. Dit vulde de hele dag, maar het vloog voorbij.
Eye-openers
Voor mij zat de trainingsdag vol eye-openers. Met name over de dynamiek tussen gescheiden ouders en hoe je daar als professional goed mee omgaat, heb ik veel geleerd. Wist je dit bijvoorbeeld: als ouders na een nare of complexe scheiding worden gedwongen met elkaar in een ruimte te zijn, gebeurt er daadwerkelijk iets in hun brein en daarmee hun lijf: ze worden zo getriggerd in onrust en onveiligheid dat ze soms amper meekrijgen waar het gesprek over gaat. Eigenlijk ben je ze dan als hulpverlener enorm aan het overvragen. Met kinderen houden we hier vaak rekening mee (trauma, triggers) maar met gescheiden ouders wordt dit vaak onderschat. Ik leerde dat het in sommige situaties beter kan zijn om te kiezen voor aparte gesprekken, waarbij je ouders 1-op-1 spreekt. Of biedt de mogelijkheid dat een van beiden online kan aansluiten, eventueel zelfs zonder video. Zo haal je hen uit die overlevingsstand en kunnen ze zich echt focussen op de inhoud van het gesprek en daarmee de welzijn van het kind. Dit verschilt natuurlijk per casus, maar is belangrijk om scherp en sensitief in te zijn.
Niet ongemakkelijk
Ik zou al mijn collega’s in het onderwijs en de jeugdhulpverlening aanraden om zo’n trainingsdag te volgen. Al denk je er al veel van te weten: volg de training dan als herhaling. Je leert toch altijd weer iets bij. Ik denk dat veel professionals het in hun begeleiding een ongemakkelijk of moeilijk thema vinden. Ze focussen op het kind en willen zich misschien niet branden aan de spanning tussen ouders. Maar ik heb ervaren: je kan hier echt wel een goede manier in vinden, als je het maar bespreekbaar maakt. Je helpt ouders er uiteindelijk ook mee om dit gewoon open te bespreken en een aanpak te kiezen die bij hen past. Dan is het juist niet ongemakkelijk, maar geeft het iedereen lucht.’