De vakantie van je ex dwarsbomen: ‘De kinderen mogen níet helemaal naar hun vader in Mexico’

De vakantieplanning loopt voor gescheiden ouders met kinderen soms uit op een juridische strijd. Juridisch dienstverlener DAS signaleerde in de eerste vijf maanden van dit jaar 130 geschillen over het verkrijgen van ‘vervangende toestemming’. ,,We zien dat veel vaders en moeders niet weten dat toestemming van de andere ouder met gezag nodig is om zorgeloos met je kind op vakantie te gaan.”

Met de zomervakantie voor de deur doemt voor gescheiden ouders een jaarlijks terugkerend probleem op: de vakantieplanning met de kinderen. Het enthousiasme over een welverdiende vakantie verdwijnt voor honderden ouders al snel als sneeuw voor de zon door het besef dat toestemming van de andere ouder met gezag noodzakelijk is om de grens over te gaan met minderjarige kinderen.

Die stap wordt vergeten of ouders komen er simpelweg niet uit. Dat leidt ieder jaar, met uitschieters in de zomermaanden, vaak tot een dringende gang naar de rechter, door middel van een spoedprocedure of een kort geding. In het afgelopen half jaar zijn er bij juridisch dienstverlener DAS zeker 136 van zulke geschillen gemeld. Landelijk ligt dat aantal nog veel hoger. In het eerste half jaar van 2023 (210) en 2022 (206) lag het aantal geschillen bij DAS overigens wel een stuk hoger. Een verklaring daarvoor heeft DAS niet.

Het is essentieel dat ouders al bij het opstellen van het ouderschapsplan, bijvoorbeeld direct na de scheiding, duidelijke afspraken maken over vakantieperiodes, benadrukt Wendy van Vliet, accountmanager bij het Kenniscentrum Kind en Scheiding. ,,Helaas zien we dat dit niet altijd gebeurt, terwijl het voor kinderen juist zo waardevol is om naar een vakantie uit te kijken en te genieten van de voorpret. Het is onwijs verdrietig voor een kind als ouders met elkaar in conflict zijn over iets wat juist vreugde en liefde moet geven.”

Waar gaat het over?

Lennard van Kesteren, advocaat familierecht en mediator bij DAS, spreekt op basis van eigen ervaringen van nijpende familiesituaties. ,,Spoedprocedures en kortgedingzittingen zijn zo vlak voor de zomer aan de orde van de dag, en dat zorgt voor veel ongewenste stress en druk bij alle betrokken partijen”, zegt hij. ,,We zien dat veel vaders en moeders niet weten dat toestemming van de andere ouder met gezag nodig is om zorgeloos met je kind op vakantie te gaan.”

Maar kom op: je ex-partner voor een vakantie aanklagen, is dat niet een tikkeltje overdreven? ,,Was het maar overdreven”, verzucht hij. ,,We hebben momenteel nog twintig van dergelijke zaken lopen.” Van Kesteren doelt onder andere op een vader die dolgraag met zijn kind naar Spanje wil, maar de moeder wil dat absoluut niet hebben. Zij trekt nu bij DAS aan de bel voor hulp om het geschil proberen op te lossen.

‘Wat als je kind 25 is?’

Wendy van Vliet van het Kenniscentrum Kind en Scheiding vreest voor de gevolgen van dergelijke conflicten: ,,Stel dat je kind later 25 is en terugleest hoe zijn of haar ouders met elkaar in conflict waren over een vakantie, dat wil je toch niet? Het is van groot belang dat ouders hun verantwoordelijkheid nemen, zodat het kind niet de dupe wordt. We weten dat het moeilijk kan zijn, maar het is belangrijk om na te denken over hoe je wilt dat je kind later terugkijkt op deze periode. Voelt een kind geen toestemming, dan heeft het ook geen leuke vakantie.”

Een juridisch conflict betekent vaak dat een van de ouders bot vangt. In Amsterdam weigerde bijvoorbeeld het hof vervangende toestemming voor een gezinsvakantie van moeder met kinderen en partner van de moeder naar Thailand, omdat deze vakantie pas een jaar later zou plaatsvinden en ‘spoedeisend belang’ daardoor ontbrak. In Arnhem gaf het hof een moeder gelijk die niet wilde dat haar kinderen hun vader in Mexico zouden gaan opzoeken. Voor de kinderen zou dit een veel te grote stap zijn, luidde het vonnis.

De rechter houdt bij zijn beslissing altijd het welzijn van het kind voor ogen, zegt Van Kesteren. Dus zelfs met een sterk uitgewerkt reisvoorstel kan een verzoek worden afgewezen als het voor hen mogelijk te belastend is. ,,Om teleurstellingen te voorkomen, raad ik aan reisplannen concreet en doordacht te maken en tijdig maar niet té vroeg om vervangende toestemming te vragen”, adviseert Van Kesteren.

Piekdrukte voor de vakantie

De juridische term voor deze conflicten is ‘gezagsgeschil’. De wet stelt dat voor vakanties buiten de landsgrenzen met minderjarige kinderen toestemming van de andere ouder nodig is. Als het niet lukt om hier samen uit te komen, ontstaat er een juridisch conflict dat vaak uitmondt in een spoedprocedure. Rechters anticiperen op deze zaken, met piekdrukte vlak voor de vakantieperiodes, zoals de komende twee weken.

Dat is echt iets van de laatste jaren, zegt Van Kesteren. ,,Ouders verschillen vaker fundamenteel van mening. Dat mag gelukkig in Nederland en is niet per se erg. Soms is het zelfs een opluchting als een rechter uiteindelijk de knoop doorhakt, wat de uitkomst ook is. Het hoeft niet altijd te wijzen op kwaad bloed; vaak gaat het om fundamentele meningsverschillen waarbij de liefde voor het kind juist centraal staat.”

Toch benadrukt Kenniscentrum Kind en Scheiding dat de focus niet alleen moet liggen op scheidingen die moeilijk verlopen. ,,80 procent van de scheidingen verloopt wél goed”, zegt Van Vliet. ,,Bij ons kenniscentrum vinden ouders steeds vaker hun weg voor informatie en advies. We leggen hen uit dat een scheiding een verlies is en dus moet worden gezien als rouwverwerking. Een scheiding is een lange, moeilijke transitie van liefdespartners naar ouderschap en als ouders daarover goed geïnformeerd worden, kan dat heel veel schelen.”

Dit artikel is op 4 juli 2024 verschenen in het Algemeen Dagblad en is geschreven door Sebastiaan Quekel. Lees het hier.